مشاوره انجام پایان نامه و انجام مقاله فروغ پاسارگاد
متغیر، چیزی است که مقدار آن می تواند تغییر کند و ارزش های عددی گوناگونی را بپذیرد یعنی واریانس (پراکندگی) داشته باشد. بنابراین هر چیز که وجود دارد یک متغیر است که پژوهشگر ویژگی های آن را می تواند مشاهده، کنترل یا در آنها دخالت کند. متغیر می تواند از یک فرد به فرد دیگر یا از یک مشاهده به مشاهده دیگر، مقدارهای گوناگونی را اختیار کند و اعداد ارزش هایی به آن نسبت داده شود. برای مثال x نماد یک متغیر است. یعنی نمادی است که می توانیم مقدارهای عددی به آن نسبت دهیم. متغیر x می تواند مجموعه ای از مقدارها، مانند نمره های یک آزمون هوش یا نگرش را اختیار کند. این مقدارها می توانند در زمان های گوناگون برای یک چیز یا یک شخص فرق داشته باشند. برای مشاوره در زمینه نگارش پایان نامه و مقاله می توانید با موسسه خدمات دانشجویی (فروغ پاسارگاد) تماس حاصل کنید.
متغیرها را می توان بر اساس معیارهای گوناگون دسته بندی کرد. در پاره ای از این دسته بندی ها، گاه به علت عدم امکان تفکیک دقیق انواع متغیرها از همدیگر، همپوشانی هایی ایجاد می شود. در دنباله به نمونه هایی از متغیرها اشاره می شود:
متغیر مستقل یکی ویژگی از محیط فیزیکی یا اجتماعی است که بعد از انتخاب، دخالت یا دستکاری شدن توسط پژوهشگر، مقدارهایی را می پذیرد تا تاثیرش بر روی متغیر دیگر (وابسته) مشاهده شود. در نظر پاره ای از صاحبنظران، اصطلاح متغیر مستقل و وابسته، ویژه پژوهش هایی است که هدف آنها تبیین رابطه علّی میان متغیرها است. باور عمومی این است که این متغیرها در حوزه های غیر فیزیکی معنا ندارند. تغییر یک متغیر مستقل، تغییرات قانونمندی در متغیر وابسته به وجود می آورد. بنابراین، در هر آزمایش تجربی، متغیر مستقل، همان محرک است که علت احتمالی یا فرضی برای همان متغیر وابسته است که می تواند معلول احتمالی باشد.
متغیر وابسته، متغیری است که هدف پژوهشگر، تشریح یا پیش بینی تغییر پذیری آن است و باید بررسی شود. می توان با شناسایی و تجزیه و تحلیل عوامل موثر، پاسخ ها یا راه حل هایی را برای مسئله پیدا کرد. معمولا پژوهشگران به تعیین کردن مقدار و اندازه گیری این متغیر علاقمند هستند. متغیرهای وابسته با وارد کردن، از میان برداشتن یا تغییر در کمیت و کیفیت متغیرهای مستقل ظاهر می شوند یا از بین می روند یا تغییر می کنند.
اصطلاح متغیر تعدیل گر برای توصیف نوعی از متغیر مستقل به کار می رود که در واقع متغیر مستقل ثانوی است که پژوهشگر اثر آن را در ارتباط با متغیر مستقل اصلی و متغیر وابسته باید بداند. بدین منظور متغیر تعدیل گر انتخاب می شود تا معلوم شود آیا این متغیر بر رابطه بین متغیر مستقل اصلی و وابسته تاثیر دارد یا نه. اگر پژوهشگر بخواهد رابطه بین متغیر مستقل X و متغیر مورد مشاهده Y را بررسی کند و از طرفی بداند که ماهیت رابطه X و Y به وسیله متغیر سومی مانند Z (تعدیل گر) تغییر می کند، در تجزیه و تحلیل نهایی خود می تواند متغیر Z را به عنوان یک متغیر تعدیل گر به حساب آورد. نقش متغیر تعدیل گر در پژوهش، شبیه نقش کاتالیزور در شیمی است که بدون دخالت مستقیم در واکنش تعیین می کند که واکنش شیمیایی چگونه پیش برود. به عبارت دیگر، متغیر سومی است که دارای تاثیری قوی در رابطه بین متغیر مستقل و متغیر وابسته است و رابطه مورد انتظار اصلی اولیه بین متغیرهای مستقل و وابسته را تغییر می دهد. هرگاه اثر متغیر مستقل و متغیر وابسته مشروط به متغیر دیگری شود، آن متغیر سوم در واقع نقش تعدیل گری را بازی می کند.
برای نشان دادن فرآیندهای ذهنی (درونی) که مستقیم مشاهده پذیر نیستند وفقط در ذهن وجود دارند و نمی توان آنها را دید، شنید یا احساس کرد، اصطلاح متغیر مداخله گر به کار می رود. معمولا پژوهشگران به این متغیر برای آگاهی از تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته مورد نظر توجه دارند. تاثیر متغیرهای مداخله گر را می توان از روی کنش پدیده ها درک و کنترل کرد، لذا به این نوع تاثیرگذاری به دلیل آن که بر اعتبار درونی و بیرونی پژوهش اثر می گذارد باید در تحلیل نهایی پژوهش اشاره شود.
در یک پژوهش نمی توان همزمان اثر تمام متغیرها را بر یکدیگر بررسی کرد، بنابراین پژوهشگر اثر پاره ای از متغیرهایی را که در رابطه متغیرهای مستقل و وابسته مداخله می کنند کنترل یا خنثی می کند. این نوع متغیرها، متغیر کنترل نامیده می شوند.
تفاوت متغیرهای کنترل با تعدیل گر در آن است که اثرهای متغیرهای کنترل از میان می رود در حالی که اثر متغیرهای تعدیل گر بررسی می شود. باید توجه داشت که در بیان فرضیه ها، اشاره ای به متغیرهای کنترل نمی شود، لذا لازم است مشخص شود که متغیرهای کنترل چه بوده و اثر آنها چگونه حذف یا خنثی شده است. پژوهشگر باید فقط متغیرهایی را کنترل کند که بر یک متغیر یا بر هر دو متغیر تاثیر دارند یا این که می توانند بین دو متغیر نقش متغیر مداخله گر را بازی کند.
متغیرهایی هستند که فقط می توانند مقدارهای خاصی را در یک محدوده مشخص دارا باشند. این متغیرها، اسمی و ترتیبی (مانند جنسیت) هستند.
متغیرهایی هستند که می توانند هر مقداری را دارا باشند و در سطح فاصله ای یا نسبی قابل اندازه گیری اند. مانند سن یا وزن ...
متغیرهایی هستند که از نظر مقدار تفاوت دارند، مانند سن، وزن.
متغیرهایی هستند که دارای انواع (نه مقدار) گوناگون هستند، مانند: مفید و جذاب، ...